Voorzetten – effectief of niet?

Door gewaardeerde Nederlandse voetbaljournalisten en -analisten wordt weleens geschreven dat voorzetten in het voetbal niet erg effectief zijn om tot doelpunten te komen. Soms gaat het zo ver dat het lijkt alsof trainers het beter helemaal kunnen uitbannen. Onderbouwing en nuancering wordt vaak niet gegeven. Ik vond een artikel/onderzoek dat iets beschrijft over het rendement van voorzetten. Het geeft echter geen uitsluitsel over de vraag of andere aanvalsvormen wel of niet effectiever zijn dan voorzetten.

Simpel redeneren

Mijn eigen boerenverstand zegt nog altijd dat teruggetrokken voorzetten van dichtbij de achterlijn binnen de 16 meter op inlopende mensen juist zeer effectief zijn. Daar zijn twee redenen voor:

• De pass is lastig te verdedigen
  • De verdedigers lopen terug (richting en dichtbij eigen doel) en de aanvallers vooruit
  • De verdediger kan moeilijk de bal én de tegenstander tegelijk in de gaten houden
• De aanvaller komt in een gemakkelijke hoek op het doel aflopen en ziet het gehele doel voor zich (zeker als deze van de andere kant van de as komt inlopen)

Wat ook vrij gemakkelijk te beredeneren lijkt, dat vroege voorzetten juist weinig rendement hebben. Dat komt door:

• De bal nauwkeurig over deze afstand neerleggen is lastig
• De bal is lang onderweg en de verdediger en eventueel de keeper hebben meer tijd om zich erop in te stellen
• De verdedigers kunnen makkelijk tegenstander én bal tegelijk zien
• Voor de aanvaller is de hoek lastiger om te scoren

Engels onderzoek

Het artikel dat een statistisch onderzoek bevat, gaf voor mij deels bevestiging van mijn redeneringen. De link die onderaan deze blog staat, bevat een Engels artikel met een onderzoek naar ongeveer 34.000 voorzetten uit 3 seizoenen Premier League. Uit iets minder dan 2% werd binnen 6 seconden gescoord. De onderzoeker stelt dat een voorzet dan succesvol is. Dat betekent dat circa 1 op de 50 voorzetten een doelpunt oplevert. Dat lijkt weinig. Verder analyserend, blijkt de effectiviteit van een pass vanaf de zijkant afhankelijk te zijn van waar de voorzet vandaan komt. In het onderzoek werden voorzetten uit 4 richtingen met elkaar vergeleken. In figuur 1 zijn de zones op het veld zichtbaar.

Figuur 1: De 4 geanalyseerde zones van waaruit de voorzet vertrekt.

Van elke zone werd gemeten wat het rendement was in 2 gebieden waar de voorzetten bij een medespeler aankwamen. De resultaten heb ik omgezet in een kleine tabel (figuur 2). Zichtbaar wordt dat een vroege voorzet die landt in de 5meter het laagste rendement heeft. Eén op de 500 passes levert slechts een doelpunt op. Dat lijkt logisch omdat deze crosses al snel een prooi zullen zijn voor de keeper. De meeste doelpunten worden gemaakt uit voorzetten van binnen de 16meter die aan de andere kant van de as terecht komen (dus ter hoogte van de 2^e paal). 1 op de 14 passes wordt omgezet in een doelpunt.

Figuur 2: Rendement van voorzetten per zone gesplitst naar 2 gebieden waar de bal aankomt.

Voorbarige conclusie

Omdat in het onderzoek de voorzetten niet vergeleken worden met andere middelen om aan te vallen, blijft een conclusie trekken over de effectiviteit van voorzetten nog altijd lastig. Is het rendement van een steekpass door het midden hoger dan dat van een voorzet bijvoorbeeld? Is er verschil tussen steekpasses waarbij de ontvanger naar binnen of naar buiten beweegt? Dezelfde vragen kunnen gesteld worden over een diepe bal achter de verdediging. Is er dan verschil tussen een crossbal of een verticale pass? Wat is bij dit soort aanvalsvormen de relatie in rendement tussen een grote en kleine afstand van aangever tot ontvanger? Hoe effectief is schieten op het doel? Welke factor speelt de hoek waaronder geschoten wordt en de afstand tot de goal? Als dit soort vragen onbeantwoord blijven, dan is zeggen dat voorzetten niet effectief zijn wel erg kort door de bocht.

Rendementsverbetering van voorzetten

Het onderzoek laat onduidelijk of het om hoge of lage voorzetten gaat, met welke snelheid ze gegeven werden, of de spitsen wel of niet goed positie kozen, er veel op getraind was of niet, hoeveel verdedigers en hoeveel aanvallers er in de 16m zijn, etc. Al deze aspecten zullen verschil maken in het uiteindelijke rendement.

Volgende vraag die ik mezelf stel: Kun je door gericht trainen het rendement van de voorzet verhogen? Train je op aspecten als

• het perfectioneren van de nauwkeurigheid van de pass
• het optimaliseren van de balsnelheid van de voorzet
• het positie kiezen van de spitsen (ten opzichte van elkaar)
• het verbeteren van de timing van positie kiezen van de spitsen
• het met een idee afronden van de eindpass
• het effectiever maken van vooracties

dan staat het voor mij als trainer vast dat 1 doelpunt op 14 voorzetten van binnen de 16m nog flink verbeterd kan worden.

Tot slot stelt het artikel in een conclusie dat elk team het best een gevarieerd aanvalsplan kan hebben. Alleen afhankelijk zijn van voorzetten, is niet handig. Een tegenstander kan zich daarop instellen en dat wil je als trainer-coach voorkomen. Dat lijkt me logisch.

BRON: Garry Gelade (2017 geschreven)

https://www.optasportspro.com/about/optapro-blog/posts/2017/blog-the-art-of-crossing/