Met de film Moneyball kreeg het gebruik van statistiek in de sport een vlucht. Deze Hollywood-kraker beschrijft de winst die een teammanager boekt door spelers die hij op basis van statistische gegevens heeft aangetrokken voor zijn honkbalteam. Nooit geweten in de jaren dat ik statistiek studeerde dat het ooit raakvlakken zou hebben met mijn grote passie.   Ook in het voetbal worden tegenwoordig bij vrijwel elke professionele wedstrijden tot in detail vele statistische gegevens (handmatig of met software) vastgelegd en in computers opgeslagen. Voor wie ze wil hebben zijn ze te koop en dus te gebruiken voor diverse doeleinden. Daarbij kun je denken aan gebruik voor: het analyseren van een je eigen team om bijvoorbeeld te bekijken of je vooruitgang boekt in je spel (kansen voor/tegen, schoten, balbezit, etc.). waar of hoe je het meest balverlies lijdt. of het “gevoel” dat je als trainer(sstaf) hebt wel klopt. Het analyseren van een tegenstander. Het beoordelen van spelers die je overweegt als club te kopen. Het beoordelen van je eigen spelers om te bekijken of je ze beter kunt behouden of beter kunt verkopen.   Maar beschikbare data moet geïnterpreteerd worden en dat is vaak knap lastig. Allereerst moet je bekijken wat er paraat is en vervolgens weten welke data interessant zijn voor jou doel. Je moet dus een set aan gegevens bedenken die jij interessant vindt en deze dan opvragen / kopen. Want waarop beoordeel je een verdediger bijvoorbeeld?   Voetbal is een sport waarin een speler over het algemeen niet meer dan 2 van de 90 minuten aan de bal is. Dat betekent dus dat vooral bepalend is wat iemand zonder bal doet. En dat is nog niet zo gemakkelijk om te zetten naar statistieken. Zichtbaar voor iedereen is wat iemand met de bal doet, maar zonder bal is het een stuk makkelijker zichtbaar en om te zetten naar statistieken.   Je wilt van een verdediger weten hoe goed hij is in het voorkomen van doelpunten. Makkelijk te meten is hoe vaak hij een bal onderschept, voorzetten eruit haalt, een duel wint, een tackle inzet of hoe vaak hij bijdraagt aan het buitenspel zetten van een tegenstander. Maar een goed verdediger zorgt er ook voor door goed te staan dat steekpasses niet gegeven kunnen worden en dat is wat lastiger vast te leggen. Hoe communiceert hij met zijn omgeving? Of hoe vaak dwingt hij een zijn tegenstander terug te spelen? Maar je wilt ook weten hoeveel passes hij geeft in de opbouw misschien en dan graag degene die aankomen t.o.v. die niet aankomen. Maar is een breedtepass ook interessant, of de pass terug? Hoe biedt hij zich aan? In welke richting neemt hij een ontvangen bal aan? En heb je een team dat op de lange bal speelt, dan vindt je zijn korte passes wellicht helemaal niet interessant. En zo kan ik nog wel even doorgaan.   Maar dan ben je er nog niet. Al de data die je opvraagt moet ook geïnterpreteerd worden en omgezet worden naar iets dat de mensen die het moeten omzetten naar daden ook echt begrijpen. Het moet ook in relatie gezet worden tot een ander, of een gemiddelde zodat het wat gaat betekenen. Niet voor iedereen weggelegd.   Er zijn al veel onderzoeken gedaan naar statistieken door wetenschappers en coaches die hun tijd ver vooruit waren. Daaruit zijn al diverse opvallende zaken berekend op basis van een grote serie data op het hoogste niveau. Gemiddeld genomen kun je het volgende stellen: Investeren in de zwakste schakel(s) van een team levert veel meer competitiepunten op dan geld en/of tijd steken in de beste spelers (vervangen door een nog betere). Als je effectief wilt wisselen kun je dat het beste doen voor de circa 60e minuut (1e wissel), 70e minuut en de 80e minuut. Corners kun je beter kort nemen dan ineens voor het doel brengen. Het vergt gemiddeld 9 schoten om 1x te scoren. Ploegen die de bal met vele korte passes (lange pass-reeksen) in balbezit weten te houden, zijn een stuk succesvoller dan teams die vooral op de lange pass bouwen en korte pass-reeksen hebben. Geen tegendoelpunten krijgen in een wedstrijd, levert meer competitiepunten op dan zelf 2x scoren. Hogere salarissen voor spelers en staf levert een hogere ranking op in de competitie.   In mijn beleving kan statistiek in de voetbalsport zeker van waarde zijn, mits de data-sets goed zijn opgezet, geïnterpreteerd en vereenvoudigd gepresenteerd aan de mensen die ze moeten omzetten naar handelingen/actie. Maar data kan duur zijn. Gelukkig zijn er creatieve manieren te bedenken om goedkoop data te vergaren. Mochten er clubs zijn die hulp kunnen gebruiken, ik ben altijd bereid om mee te kijken en te adviseren.   Leuk om te bekijken, deze site met veel basis statistieken gratis beschikbaar: https://www.whoscored.com/Regions/155/Tournaments/13/Seasons/6331/Stages/13792/Show/Netherlands-Eredivisie-2016-2017